In gesprek met Inge Bastiaanssen

‘Participatief onderzoek zie ik als dé weg om samen verder te gaan’

Inge Bastiaanssen is al 15 jaar betrokken bij het Samenwerkingsverband Effectieve Jeugdhulp Nederland (SEJN). We kennen haar onder andere als projectleider bij het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), als oud-coördinator van SEJN en als lid van de Adviescommissie Praktijkonderzoek (APO). In oktober 2023 ging ze van start bij Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid van Avans Hogeschool als lector Participatieve Innovatie in het Jeugdlandschap. Een goed moment om Inge weer eens in de SEJN-spotlights te zetten!

28 maart 2024

Het leren over en toepassen van ‘samen lerend doen wat werkt’ zijn voor Inge in alles wat zij doet de rode draad. Daarbij komt zij zelf ook tot nieuwe inzichten. Ze begon haar loopbaan als pleegzorgwerker in een jeugdhulporganisatie: een start midden in de praktijk die haar tot op de dag van vandaag heeft gevormd, vertelt ze. ‘In mijn latere functies als adviseur en onderzoeker was ik vaak degene die opkwam voor de instellingen. Daar ligt mijn hart.’ Die verbinding vormt ook een mooie basis voor haar lectoraat, waarin het meedoen van alle belanghebbenden in innovatie en onderzoek voorop staat.

Volgende stap
Inge: ‘In al die tijd dat ik me nu bezighoud met kennisontwikkeling en -verspreiding en het stimuleren van de verbeterbeweging merk ik dat het lastig blijft om te komen tot het daadwerkelijk benutten van kennis en tools in de praktijk. Met SEJN hebben we daar hard aan gewerkt en dat heeft zeker vruchten afgeworpen. Veel organisaties doen mee, maar lang nog niet allemaal. En ook niet alle professionals zijn zo ver dat ze het meten en verbeteren omarmen. Er is dus zeker nog een stap te zetten.’

Nieuw perspectief
Het vanaf de start gelijkwaardig betrekken van kinderen, jongeren, ouders en professionals bij onderzoek en innovaties ziet Inge als onontbeerlijk bij het zetten van die volgende stap. ‘Hoe doen we goed onderzoek mét de mensen om wie het gaat, zodat de kennis die we opdoen ook beter aansluit op hun vragen? Met als uitkomst dat die kennis ook beter toepasbaar is en benut wordt.’ Het is voor Inge zelf ook een verandering van perspectief, geeft ze aan. ‘Ook al bedoelden we het goed, als kennis- en onderzoekspartners hebben we tot nu toe veel te veel voor de praktijk gedacht. Dit is een heel andere manier van aanvliegen, veel meer van onderaf, beginnend met de mensen om wie het gaat.’

Actiegericht
Inge legt uit dat participatief onderzoek veel verschillende vormen kent. Actiegericht is daar een van. Hoe werkt dat? ‘Bij een complex vraagstuk betrek je niet zozeer experts maar juist alle belanghebbenden bij het oplossen ervan – van professionals en ouders tot organisaties en gemeenten.’ Samen met SEJN heeft Inge een projectidee ingediend bij ZonMW om actiegericht onderzoek te doen om professionalisering en lerende organisaties in de jeugdhulp te bevorderen.

Slag dieper
‘Ik zie participatief onderzoek echt als dé weg om samen verder te gaan’, aldus Inge. ‘Deels doet SEJN dit al, bijvoorbeeld met de Jongerentafel. Als je het helemaal doorvoert, ga je nét een slag dieper en draai je het om. Het betekent namelijk dat je uitgaat van wat jongeren, ouders en professionals je vertellen, in plaats van wat je zelf wil weten. En als je echt gaat luisteren, moet je bereid zijn om te horen wat je eigenlijk niet wil horen. Dat is best spannend.’

Betere jeugdhulp
Hoewel de vorm en aanpak die Inge schetst vernieuwend is, blijft de inzet hetzelfde: een betere jeugdhulp, waarbij kennis en tools benut worden en jeugdhulporganisaties op alle niveaus samen blijven verbeteren. ‘Binnen SEJN doen we het samen. We laten zien dat we willen leren en verbeteren, dat we daar samen aan werken. Dat vind ik heel krachtig. Wat er ook gebeurt, ik kan me niet voorstellen dat ik SEJN ooit loslaat’, besluit Inge.